Νέο βίντεο της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture ρίχνει φως στην υπόθεση παράνομης επαναπροώθησης 28χρονης Τουρκάλας από την Ελλάδα στην Τουρκία τον περασμένο Μάιο, τεκμηριώνοντας με αδιάσειστα στοιχεία ότι η γυναίκα βρισκόταν στην Ελλάδα στις 4 Μαΐου 2019.
Το βίντεο δημοσιοποιήθηκε το Σάββατο στα γερμανικά και τα αγγλικά στην ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Spiegel, μαζί με αναλυτικό ρεπορτάζ για την υπόθεση. Παρ’ όλο που αφθονούν οι μαρτυρίες για παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης από τις ελληνικές αρχές στον Εβρο, είναι η πρώτη γνωστή υπόθεση που τεκμηριώνεται πέρα από κάθε αμφιβολία.
Το βίντεο ανασυστήνει στον χάρτη την πορεία της Αϊσέ Ερντογάν (συνεπωνυμία με τον πρόεδρο της Τουρκίας) από τη στιγμή που πάτησε σε ελληνικό έδαφος μέχρι το απόγευμα της ίδιας ημέρας, όταν εντοπίζεται το ίχνος της στο αστυνομικό τμήμα Χειμωνίου, από όπου έστειλε στον αδελφό της μήνυμα με το γεωγραφικό στίγμα της μέσω της εφαρμογής WhatsApp.
Την επομένη, η 28χρονη δασκάλα συνελήφθη στην Τουρκία από την οποία είχε μόλις προσπαθήσει να διαφύγει για να ζητήσει πολιτικό άσυλο. Από τότε βρίσκεται κρατούμενη στις γυναικείες φυλακές υψίστης ασφαλείας Γκεμπζέ στην Κωνσταντινούπολη, που φημίζονται για βασανιστήρια και απόπειρες αυτοκτονίας
Στη φυλακή
Η 28χρονη καταδικάστηκε σε περισσότερα από 6 χρόνια φυλακή για συμμετοχή στο κίνημα Γκιουλέν, το οποίο κατηγορεί η κυβέρνηση Ερντογάν για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, αν και η ίδια αρνείται κάθε σχέση. Κατηγορήθηκε επίσης για παραβίαση της απαγόρευσης εξόδου που της είχε επιβληθεί στην Τουρκία, όπου διωκόταν ποινικά, όπως και δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι πολίτες που στοχοποιήθηκαν από την τουρκική κυβέρνηση. Την υπόθεση είχε αναδείξει με αναλυτικό ρεπορτάζ η εφημερίδα «Καθημερινή» («Μυστήριο στα σύνορα του Εβρου», Γιάννης Παπαδόπουλος, 13 Μαΐου 2019).
Το υλικό τού βίντεο, αποτέλεσμα συνεργασίας της Forensic Architecture με την ελληνική οργάνωση HumanRights360, βασίζεται στην αξιοποίηση φωτογραφιών, βίντεο, μηνυμάτων στο WhatsApp, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αστυνομικών αναφορών και δικαστικών εγγράφων.
Το υλικό εκθέτει πολλαπλώς τις ελληνικές αρχές, όχι μόνο επειδή τεκμηριώνει μια υπόθεση που αφορά βίαιες πρακτικές από ομάδες αστυνομικών και συνοροφυλάκων που παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο, αλλά και επειδή αναδεικνύει την αποτυχία των ελληνικών αρχών να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε σοβαρή και αξιόπιστη έρευνα, ενώ αρνούνται κατηγορηματικά ότι γίνονται τέτοιες επιχειρήσεις στην περιοχή. Εξαίρεση, σύμφωνα με το περιοδικό, αποτελεί ο Συνήγορος του Πολίτη, που ερευνά υποθέσεις επαναπροώθησης από το 2017.
Οπως αναφέρει το Spiegel, η Αϊσέ Ερντογάν κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στην ελληνική Δικαιοσύνη μέσω της δικηγόρου Μαρίας Παπαμηνά, ωστόσο η Εισαγγελία έβαλε την υπόθεση στο αρχείο, αρκούμενη στη διαβεβαίωση των αστυνομικών αρχών ότι το όνομα της Αϊσέ δεν έχει καταγραφεί στα αρχεία της αστυνομίας.
Το ίδιο άλλωστε ισχυριζόταν η αστυνομία όταν ρωτήθηκε στις 4 Μαΐου από δικηγόρο και από τον αδελφό τής Αϊσέ, που είχαν πάρει το μήνυμα με το γεωγραφικό στίγμα και την αναζητούσαν εναγωνίως στο αστυνομικό τμήμα του Χειμωνίου. Το υλικό των Forensic Architecture καταφέρνει να συγκεντρώσει και να αξιολογήσει τα στοιχεία που δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν και να αξιολογήσουν οι ελληνικές αρχές, όχι μόνο η Εισαγγελία, αλλά και η φυσική και πολιτική ηγεσία της αστυνομίας.
Απαντώντας σε επισημάνσεις της Επιτροπής Κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης που ζητούσε από την Ελλάδα να ερευνήσει τις αξιόπιστες καταγγελίες, όπως τις χαρακτήριζε, η τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ολγα Γεροβασίλη, όπως και οι προκάτοχοί της, δήλωναν πως οι έρευνες δεν επιβεβαιώνουν τα περιστατικά και πως η αστυνομία δρα στο πλαίσιο της νομιμότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αρνηση
Το Spiegel πρότεινε σε εκπρόσωπο της ΕΛ.ΑΣ. να δει το βίντεο για να το σχολιάσει, αλλά συνάντησε άρνηση. Εκπρόσωπος της αστυνομίας σημείωσε μάλιστα ότι δεν θα γίνει καμία έρευνα για την υπόθεση, διότι δεν γίνονται επαναπροωθήσεις στον Εβρο.
Παρόμοια ήταν η απάντηση των Αρχών σε πρόσφατα δημοσιεύματα του Spiegel με στοιχεία των τουρκικών αρχών για δεκάδες χιλιάδες επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα, όπως και οπτικό υλικό που αξιολογήθηκε από τη Forensic Architecture και έδειχνε ένστολους να μεταφέρουν ανθρώπους σε βάρκες από το ποτάμι στην τουρκική όχθη.
